Sermo 42.

Paris, Mazarine 1026, fol. 57va-58ra ²³¹¹

1. Ite in castellum, etc. (Mt. XXI. 2), Nota quod Dominus dicit predicatoribus suis: Ite, scilicet:

• Festinanter. Prov. VI. (3), Discurre, festina. Ysa. XXI. (14), Qui habitas in terra Austri.
• Libenter. Ps. (CXVIII. 60), Paratus sum et non sum turbatus.
• Fiducialiter. Luc. XXII. (35), Quando misi vos, ²³¹² scilicet fideliter.
• Patienter. Heb. X. (36), Patientia vobis necessaria est. I. Cor. X. (10), Neque murmuraveritis.
• Confortabiliter. Ysa. XLI. (6), Quisque proximo suo auxiliabitur.
• Audacter. Ysa. LI. (7), Noli(te) timere opprobrium hominum.
• (In)fatigabiliter. ²³¹³ II. Thi. II. (14), Noli verbis contendere. ²³¹⁴ (II. Tim. II. 23), Stultus autem sine disciplina. ²³¹⁵ Eccli. XXV. (1), In tribus bene placitum est michi, etc.

Ite, inquit, in castellum. Ad litteram. Civitatem Ierusalem vocat castellum respective. ²³¹⁶ [57vb] Castellum mundum significat quod diabolus princeps mundano munierat ad modum castelli VII. turribus, scilicet superbie, invidie et huiusmodi. Et hoc contra Dei voluntatem et discipulorum. ²³¹⁷

1. In hoc castello, id est mundoid est mundo] id est in hoc mundo P2, asina, id est humana natura bestialiter construens. Iuxta illud: Ioel. I. (17), Computruerunt iumenta, etc. Ligata erat funibus peccatorum suorum. Prov. V. (22), Iniquitates sue capiunt impium. Ad hanc solvendam misit duos discipulos, id est duos ordines predicatorum: unum ad gentiles, alium ad Iudeos. Vel duos dicit propter geminam caritatem. Minus enim quam inter duos caritas haberi non potest. Vel propter oris et operis firmitatem. Ac. I. (1), Cepit Iesus facere et docere. Vel duos dicit propter humilitatem duplicem. Mt. XI. (29), Discite (a me, quia mitis sum). Vel duo dicuntur esse, sicut ex Glosis colligitur: Petrus et Philippus. In Petro, qui a petra dictus est, firmitas operis intelligitur. In Philippo, qui interpretatur os lampadis, doctrina oris lucidi,doctrina oris lucidi] doctrina oris lucida P2 aperta lingua. Vel bene Petrus,Vel bene Petrus] Item Petrus P2 qui dissolvens interpretatur, ad dissolvendum peccatorum vincula mittitur. Cui dictum est Mt. XVI. (19), Quodcumque solveris, etc. Set tamen sine Philippo non mittitur ut dictum est.
2. Sequitur. Et statim invenietis asinam, id est humanam naturam alligatam, et bene dicit ‘statim’, quia sicut dicitur Eccles. (I. 15), id est: Stultorum infinitus est numerus.
3. Sequitur. Solvite a vinculis peccatorum suorum.

Nota quod tria sunt vincula que ligant peccatorem ad modum asine per collum, ne peccata ²³²¹ possint confiteri, set quodlibet per tria ²³²² solvitur:

• Primum vinculum est levigatio peccati. Illud vinculum ²³²³ solvunt tria:
• • Duri sermonis comminatio. ²³²⁴ Mt. XII. (36), de omni verbo ocioso. Gregorius: ²³²⁵ „Ociosum verbum est quod ratione iuste necessitatis, aut intentionis pie caret utilitatis.“ ²³²⁶ Eccles. In fine. (XII. 14), Cuncta (que fiunt adducet Deus in iudicium pro omni errato).
  • Adam et Eve dura punitio. Zac. XIII. (5), Adam, exemplum meum. Nota de catulo verberato ante leonem. Prov. XXIIII. (32), Exemplo didici disciplinam. Iob. IX. (28), Verebar omnia (opera mea), etc. Gregorius: ²³²⁷ «Etiam bona.» Prov. XIIII. (16), Sapiens timet. Ps. (LIX. 6), Dedisti metuentibus te (significationem, ut fugiant a facie arcus), etc.
  • Pro peccatis ²³²⁸ Christi crucifixio. I. Pe. II. (21).Item ultimo: Vinum sapientie. ²³²⁹ (Bernardus): ²³³⁰ «Intende, o homo, quam gravia sunt vulnera tua, pro quibus necessarie fuit Christum pati, non enim essent ad mortem eternam, nunquam pro eis filius Dei moreretur.»

• Secundum saturitas status sui. ²³³¹ Vinculum istud similiter solvunt tria:
• • Sui ipsius perfecta cognitio. ²³³² Eccles. IX. (1), Nescit homo. Prov. XVI. (25), Est via que videtur homini iusta. ²³³³ Eccli. V. ²³³⁴ (1), Ne dicas: es michi sufficiens. ²³³⁵ Eccli. VII. (5), Non te iustifices apud Deum. Prov. XII. (15), Via stulti iusta in oculis suis. I. Io. I. (8), Si dixerimus quia peccatum non habemus. ²³³⁶
  • Infinitorum bonorum omissio. Ps. (XVIII. 13), Delicta quis in[58ra]telligit? I. Cor. IIII. (4), Nichil michi conscius sum. Prov. XX. (9), Quis potest dicere: Mundum (est cor meum)? Luc. XII. (18), Cum omnia benefecit, dixit. ²³³⁷
  • Consummationis sanctorum desideratio. ²³³⁸ Iob. XXXIII. (27), Respiciet homines. Gregorius: ²³³⁹ „Sicut intentiuum elationis est respectus deterioris, sic cautela humilitatis est respectus melioris“.

• Tertium vinculum est spes future vite habunde. Hoc solvunt tria, scilicet:
• • Difficultas ²³⁴⁰ conversionis. Prov. XVIII. (3), Impius cum in profundum (vitiorum venerit, contempnet), etc. ²³⁴¹ Gregorius: ²³⁴² „Peccatum quod permanet.“ ²³⁴³ Et ideo dicit, etc: „Cum somens a peccatis, expedive nititur, etc.“ ²³⁴⁴
  • Timor infirmitatis. Ieronimus: ²³⁴⁵ „Cum egritudine opprimeris nostre pacis aliud cogitate quam sentis, et ubi vertitur intentio mentis, ibi vis doloris“. ²³⁴⁶ Gregorius: ²³⁴⁷ „Ab hac anima diversione, etc.“ ²³⁴⁸
  • Incertitudo mortis. Eccles. IX. (12), Nescit homo finem suum. Prov. XXVII. (1), Ne glorieris in crastinum. Eccli. V. (8), Ne tardes converti. Luc. XII. (20), Stulte, hac nocte (animam tuam repetunt a te). I. Thes V. (3), Cum dixerint: Pax (et securitas), etc. Qui veniam petit, etc. ²³⁴⁹

1. Sequitur. Adducite mihi. Sacerdos enim postquam solvit peccatorem a vinculis sathane etet om. P2 quasi iumentum per capistrum duxeritduxerit] ducit P2 ad Iesum, fequenter monendo et exhortando ad penitentiam. Set hodie sacerdotes nostri facti sunt velud structio. Iob. XXXIX. (14), Structiostructio om. P2 derelinquit in pulvere ova sua? Et obliviscitur quod pespes vulg; res Pm conculcet ea,quod pes conculcet ea om. P2 aut bestia agri conterat. Induciturinducitur] induratur P2 ad filios suos, quasi non sint sui.«Quando derelinquit ova sua in terra, tu forsitan in pulvere calefacies ea? Obliviscitur quod pes conculcet ea, au bestia agri conterat. Duratur ad filios suos, quasi non sint sui.» (vulg) Vix potest Christus hodie invenire unam gallinam, id est unum prelatum, qui infirmetur super pullos suos, set velud structio multi sunt qui nulla compassione commoventurcommoventur] moventur P2 super filios suos, id est sibi subditos.id est sibi subditos om. P2