Sermo 73.

Paris, Mazarine 1026, fol. 66ra-66vb

[marg] De eodem

Item de eodem

  1. Quot panes habetis? (Marc. VIII. 5). Notandum est quod per istos septem panes qui dantur illis qui per triduum confessionis, contrictionis,confessionis, contrictionis inv. P2 satisfactionis Dominum sustinent, possunt intelligi illa septem que sunt penitentibus necessaria [66rb] :necessaria] scilicet add. P2
  • Tertius panis est devota oratio. Iac. V. (16), Ora pro invicem ut salvemini. Fragmenta huius panis sunt: 
    • Propositum non recidivandi. 3072 Eccli. XXI. (1), Filii, peccasti, non 3073 aditias iterum, etc.
    • Intentio perficiendi. Ad. Phil. I. (9), Hoc oro ut caritas vestra magis ac magis habundet, etc.
    • Desiderium perseverandi. 3074 Eccli. III. (4), Qui diligit Dominum, exorabit pro peccatis, et continebit se ab illis, etc.
  • Quartus 3075 panis est passionis Christi 3076 recordatio. Ad He. 3077 XII. (3), Regogitate eum qui talem sustinuit. Fragmenta huius panis sunt circumstantie passionis, scilicet :
    • Sputa.
    • Flagella.
    • Fel, etc.

In Trenis. III. (19), Recordare paupertatis (et transgressionis meis), etc. Et Dominus dicit: Ionas. I. (12), 3078 Mittite me in mare, id est recolite me missum in amaritudinem passionis, et cessabit mare, id est amaritudo penitentie, a vobis. Unde Iob. VI. (7), Quod 3079 prius nolebat tangere anima mea, nunc, pre angustia, scilicet quoniam recolo sustinuisse Dominum pro me, cibi 3080 mei sunt.

  • Quintus 3081 est misericordie divine recordatio. In Tren. 3082 III. (22), Misericordie Domini, quod (non sumus consumpti), etc. Fragmenta huius panis sunt triplex eius misericordia:
    • Prima quia 3083 peccatorem misericorditer expectat ad penitentiam. Sap. XI. (24), Dissimulans peccata hominum, etc. Ad Ro. II. (4), An ignoras quoniam benignitas, etc.
    • Secunda quia 3084 misericorditer penitenti condonat. Iere. III. (7), Revertere ad me, etc. 3085 De filio prodigo, 3086 (Luc. XV. 11).
    • Tertia quia 3087 quiescentem a peccato misericorditer salvat. Ysa. XXX. (15), Si 3088 revertamini, etc. Ad [66va] Thitum. III. (5), Non ex operibus, etc.
  • Sextus panis est perpetue mortis evasio. Psal. (CXXIII. 7), Laqueus contritus est, etc. Fragmenta huius panis sunt: 3089
    • Ignis.
    • Sulphur.
    • Et spiritus procellarum, que sunt pars calicis dampnatorum.

Septimus panis est premii expectatio. Ysa. LXIIII. (4), Oculus non vidit, Deus, absque te, que preparasti expectantibus te.expectantibus te] diligentibus te P2 Fragmenta huius panis sunt :

  • Omnium delectabilium apprehensio. Psal. (XVI. 15), Satiabor cum apparuerit gloria tua.
  • Sanctorum omnium associatio. Ps. (CXXXII. 1), Ecce quam bonum, etc.
  • Dei visio. Ysa. XXXIII. (17), Regem in decore suo videbunt, etc. Ps. (CVI. 42), Videbunt me, et letabuntur.
  1. Notandum quod per paucos pisciculos qui panem condiunt possunt intelligi exempla sanctorum, que exempla laborem penitentie dulcem reddunt. Iob. XXXIII.Iob. XXXIII.] Iob. XXIII. P2 (27), Respiciet homines, etc. Peccator enim dum sanctorum exempla considerat, id est illorum militiam considerat,id est illorum militiam considerat] quasi millorum iustitiam considerat P2 quam genus culpeculpe] culpa P2 fuerit quiqui] quod P2 peccavit, minus se percussum quam merebatur agnoscit. Gregorius:Gregorius, Epistolae (77, 764B), («Et quidem haec esse sine gravi labore et taedio nequaquam possunt. Sed recordemur labores praecedentium, et dura non erunt quae toleramus.») „Labores precedentium patrum recolamus et tunc gravia non erunt que sustinemus.“et tunc gravia… sustinemus] et tunc non erunt nobis gravia que sustinemus P2

Et bene per paucos pisciculos sancti figurantur: 3097

  • Quia et pauci sunt. Mt. XXII. (14), Multi sunt vocati, pauci vero electi.
  • Quia sibi contemptibiles sunt. I. Ad Cor. IIII. (9), Spectaculum facti sumus mundo, etc. Hoc autem significatur per diminutium.
  • Quia induti sunt lorica penitentie, sicut piscis tunica squame.
  • Quia alati 3098 pennis virtutum.
  • Item 3099 piscis superenatat ad fontem aque dulcis. Ita sancti non contenti delitiis que dantur in vita, semper hanela(n)t 3100 ad illas que dantur in patria.
  • Item quia 3101 piscis licet vivat in aquis fetidis, tamen non fetet. Sic et ipsi conversantes inter fetidos peccatores non fetent. 3102
  • Item 3103 quia sicut piscis dimersus in aquis statim surgit, sic et ipsi in adversitatibus.
  • Item 3104 quia sicut piscis cor habet in capite, ita sancti habent 3105 in capite, id est Christo.
  1. Fragmenta istorum pisciculorum sunt doctrina verborum, gravitas morum, extollencia operum ut martiriorum et huiusmodi. I. Ad Thi. IIII. (12), Exemplum esto fidelium, in verbo, in conversatione et in caritate, etc. Hiis fragmentis implentur septem sporte, id est corda universorum, que in fonte vite se colloquant ne ab humore eternitatis arescant, et eterne retributionis palmas expectant. Sporte enim de iunco et palmarum foliis [66vb] texuntur. Item Mt. V. (21), Non occides nec te, nec proximum. Se ipsumSe ipsum] Notandum est quod se ipsum P2 occidit quis tripliciter, scilicet :scilicet om. P2
  • Per peccatum cogitationis. Sap. I. (3), Perverse cogitationes separant a Deo. Sap. XVI. (14), Homo per malitiam occidit animam suam. Iob. V. (2), Virum 3108 stultum interficit iracundia, dum parens non sibi videret, 3109 parvulum occidit invidia, quia istud peccatum minores persequitur.
  • Per peccatum locutionis. Sap. I. (11), Os quod mentitur occidit animam. Prov. XVIII. (21), Mors et vita in manibus lingue. Idem XXI. 3110 (23), Qui custodit os suum et linguam, etc.
  • Per peccatum operis. Ad Ro. VI. (23), Stipendia peccati mors, etc, scilicet eterna. Ad Ro. VIII. (13), Si secundum carnem vixeritis, id est secundum desideria carnis, moriemini, scilicet morte nature citius, (morte) etiam culpe, 3111 et morte eterna. Tales multociens sicut aper scienter in gladium irruunt, sicut fecit Saul I. Reg. XXXI. (4), et armiger eius ad exemplum illius.
  1. Item notandum:notandum om. P2Non occides, scilicet alium :
  • Gladio. Mt. XXVI. (52), Omnes qui acceperint gladium, gladio peribunt. Gladio, scilicet divine sententie, quod erit sicut dicit Ysa. XI. (4), quando spiritu labiorum suorum interficiet impium. Vel gladio ad litteram peribunt. 3113
  • Necessaria subtrahendo. (Lactantius): 3114 «Pasce fame morientem.» Quod si non feceris, occidisti.
  • Exemplo. Ysa. III. (5), Corruet populus, vir ad virum, 3115 id est ad exemplum 3116 viri. Gregorius: 3117 «Tot mortibus digni sunt, cot perditionis exempla (subditis suis dederunt), etc.» In Exo. XXI. 3118 (33), Si quis aperuerit cisternam, etc. Contra tales Iere. LI. 3119
  • Fraudem faciendo. Eccli. XXXIIII. (25), Panis egentium vita pauperum est; qui defraudat illum, homo sanguinis est.
Notes
3063.

panis om. P2

3064.

Ysa. XXXII.] Ysa. XXIII. P2

3065.

Sopho. III.] Sopho. IIII. Pm, P2

3066.

cum patimur Pm, cum pascimur P2

3067.

panis om. P2

3068.

Non inveni

3069.

Melius est, etc.] Quere eam supra add. P2

3070.

Non inveni

3071.

qualis ipsa sit mortua] qualis sit ipsa futura mortua P2

3072.

non recividandi] non relabendi P2

3073.

ne Pm, non P2, (vulg)

3074.

perseverandi] perficiendi P2

3075.

Quartus Pm, quintus P2

3076.

Christi om. P2

3077.

Ad He.] Ad Ephe. Pm

3078.

dicit: Ionas II. Pm, in Ionas II. P2

3079.

quod Pm, P2, que (vulg)

3080.

cibi mei Pm, cibus mei P2

3081.

quintus] quintus panis P2

3082.

In Tren.] Unde in Tren. P2

3083.

quia] est quod P2

3084.

quia] est quod P2

3085.

«Ad me revertere, et non est reversa.» (vulg)

3086.

De filio prodigo] Exemplum de filio prodigo P2

3087.

quia] est quod P2

3088.

si] set P2

3089.

sunt om. P2

3097.

figurantur] significantur P2

3098.

alati] altati etiam sunt P2

3099.

item] quia P2

3100.

hanelat Pm, hanelant P2

3101.

item quia] quia sicut P2

3102.

non fetent] etc. add. P2

3103.

item om. P2

3104.

item om. P2

3105.

habent] cor add. P2

3108.

virum Pm, P2, vere (vulg)

3109.

dum parens… videret om. P2

3110.

Idem XXI.] Idem XXII. Pm, P2

3111.

multe etiam culpe Pm, morte etiam culpe P2

3113.

Vel gladio… peribunt] Ut gladio ad litteram P2

3114.

Lactantius] Augustinus Pm, P2; Lactantius, Divinarum institutionum (6, 674), («Et alibi: Pasce fame morientem.»)

3115.

«Et irruet populus, vir ad virum» (vulg)

3116.

id est ad exemplum] id est exemplum P2

3117.

Gregorius, Regula pastoralis (77, 54B) («Tot mortibus digni sunt, quot ad subditos suos perditionis exempla transmittunt.»)

3118.

In Exo. XXI.] dicitur add. P2

3119.

Iere. LI.] dicitur add. P2 (lacune également dans Pm et P2)