Sermo 89.

Paris, Mazarine 1026, fol. 69vb-70ra

Dominica XIIIIa

Beati oculi qui vident que vos videtis, etc, (Luc. X. 23). Quasi dicat : Beati sunt qui vident oculis cordis que vos videtis, scilicet filium Dei in carne oculis corporis.

Notandum quod oculis cordis debemus multis de causis respicere Christum, et maxime Christum in carne passum quod representat crucifixus :

Prima est ³³⁴² ut a peccatis nostris confundamur et conteramur. Eze. XLIII. (10), Fili hominis, id est omnis predicator, ostende filiis ³³⁴³ Israel templum, id est ostende peccatoribus Christum V. vulneribus pro peccatis ipsorum vulneratum, et confundantur ab iniquitatibus suis. Christus enim dicitur templum. Io. II. ³³⁴⁴ (19), Solvite templum hoc, etc. Ysa. XXVI. (18), A facie tua, Domine. Concepimus et parturivimus, et peperimus spiritum salutis. Ecce quod impugnat animam suam facies Domini ³³⁴⁵ a facie. Domini enim morientis ³³⁴⁶ in cruce concepit timorem. Unde alia translatio habet : A timore tuo, Domine, concepimus, etc. Et bene dicit ‘concepimus’, mulier enim a conceptu incipit infirmari, et fastidit, dico, cibaria ³³⁴⁷ que prius diligebat. Sic et omnis peccator : postquam timorem concepit fit ad malum debilis, et vitia que prius solebat diligere ³³⁴⁸ fastidit, more parturientis ³³⁴⁹ clamat per confessionem, et in doloribus contrictionis ³³⁵⁰ parit spiritum salutis, id est sipiritum salutem eternam ³³⁵¹ prestantem. Iob. XXIII. (15), A facie Domini turbatus, bona scilicet turbatione, et considerans eum, scilicet pro peccatis nostris crucifixum, timore sollicitor.
Secunda est ³³⁵² ut ad penitenciam animemur. Ad Heb. XII. (3), Recogitate eum, etc. I. Pe. II. (21), Christus (passus est) pro nobis, etc. Idem. IIII. (1), Christo igitur in carne passo. Ubi dicit (Petrus Blesensis): ³³⁵³ « Devotus [70ra] miles non sentiet sua cum benigni ducis intuebitur vulnera. » ³³⁵⁴ Debemus enim sicut elephantes esse, qui sicut legitur in Mach. VI. (34), Viso colore rubeo animantur (ad prelium).
Tertia est ³³⁵⁵ ut a peccatis nostris facilius retrahamur. Psal. (LXXIX. 17), Incensa igni, scilicet luxurie, et sub fossa, scilicet fossa avaritie, ³³⁵⁶ ab increpatione enim tua. ³³⁵⁷ Ps. (X. 5), Non est Deus in conspectu eius, scilicet peccatoris, et ideo sequitur: inquinate sunt vie illius in omni tempore. Eccles. VII. (4), Per tristitiam vultus animus corrumpitur delinquistis. ³³⁵⁸
Quarta est ³³⁵⁹ ne nos pro vili precio exponamus. Unde quidam dixit : ³³⁶⁰ Aspice mortalis, etc. Augustinus: ³³⁶¹ « Appe(n)de te ex precio ne vilescas. » Eccli. XXIX. (20), Gratiam fideiussoris ne obliviscaris, etc; pro te enim dedit animam suam. Et bene dicit 'pro te', quasi dicat : non pro se. Unde Ps. (LXVIII. 5), Que non rapui, tunc exsolvebam. Vel : 'pro te', quasi dicat : non pro tua re. Quidam enim dant sua Domino, et se dant diabolo, sicut Chaim qui ³³⁶² dixit (Gene. IIII. 9): Numquid custos fratris mei sum ego ? Quasi dicat : non. I. Pe. I. (18), Non corruptibili auro vel argento, etc. ³³⁶³
Quinta ut nos et alios nobis commissos cautius custodiamus. Non sicut Chaim qui dicit (Gene. IIII. 9) : Numquid custos fratris mei, etc.
Sexta est ut presumpcio a nobis tollatur. Iob. XLII. ³³⁶⁴ (5), Oculus meus videt te, scilicet pendentem in cruce. Idcirco me reprehendo, scilicet ante sacerdotem, et ago pentitentiam in favilla (et cinere), quasi respectu cui hoc est.
Septima est ³³⁶⁵ ut ipsi pauperi et afflicto compatiamur. ³³⁶⁶ In Trenis I. (12), O vos omnes (qui transitis per viam), etc. Legitur in Gene. XLIII. ³³⁶⁷ (30), quod Ioseph atollens oculos suos vidit Beniamin, fratrem suum, et commota sunt viscera eius super fratre suo. Ioseph debet esse quilibet fidelis qui sanctos in virtutibus et bonis operibus debet respicere Beniamin, id est Christum filium dextere stantem in cruce, ut sic commoveantur viscera super fratre. ³³⁶⁸ Set certe solus sum, dicit Ysa. ³³⁶⁹ LVII. (1), Iustus perit, et non est qui recogitet in corde suo. Dicamus ergo illud Iob. XXX. (25), Flebam (quondam) super eo qui (afflictus erat), etc.
Octa est ³³⁷⁰ ut nostri misereatur. Ps. (CXXII. 2), Oculi nostri ad Dominum Deum nostrum, etc.

Notes

3342.

prima est] prima causa est P2

3343.

filiis Pm, P2, domui (vulg)

3344.

Io. II.] Mt. P2

3345.

facies Domini] faciens Deum P2

3346.

Domini enim morientis] Domino enim morient P2

3347.

et fastidit, dico, cibaria] et odire cibaria

3348.

solebat diligere] diligebat P2

3349.

more parturiensis] et more parturiensis P2

3350.

contrictionis] confessionibus et contrictionis P2

3351.

salutem eternam inv. P2

3352.

secunda est] secunda causa est P2

3353.

Ubi dicit Gregorius Pm, Bernardus P2; Petrus Blesensis, De XII utilitatibus tribulationis (207, 999C), («Sicut bonus miles, quando videt vulnera domini sui, non sentit sua.»)

3354.

«Devotus… vulnera»] «Devotus miles non sentit sua, cum bengini ducis intuetur vulnera» P2

3355.

tertia est] tertia causa est P2

3356.

et sub fossa… avaritie] et suffossa, scilicet fovea avaritie P2

3357.

«Incensa igni et suffossa, ab increpatione vultus tui peribunt.» (vulg: Ps. LXXIX. 17)

3358.

Per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis. (Vulg. Eccles. VII. 4)

3359.

quarta est] quarta causa est P2

3360.

dixit om. P2

3361.

Augustinus, Enarrationes in Psalmos (36, 279)

3362.

qui om. P2

3363.

«Non corruptibilibus auro vel argento redempti estis» (vulg)

3364.

Iob. XLII.] Iob. XLI. Pm, P2

3365.

septima est] septima causa est P2

3366.

compatiamur] compatiatur P2

3367.

Gene. XLIII.] Gene. XLIIII. Pm, P2

3368.

Ioseph debet esse… super fratre] Sic cum Ioseph, id est quilibet fidelis, videt sanctos in virtutibus et bonis operibus, debet respicere Beniamin, id est Christum filium Dei stantem in cruce, ut sic commoveantur viscera super fratres. P2

3369.

set certe solus sum, dicit Ysa.] set certe, sicut dicit Ysa. P2

3370.

octa est] octa causa est P2