Sermo 103.

Paris, Mazarine 1026, fol. 73vb-74rb

Dominica XXa

1. Ascendens Iesus in naviculam, etc, (Mt. IX. 1). In navem ascendit ut se verum hominem ostendat.ostendat] ostenderet P2 Paraliticum sanatsanat] sanavit P2 ut divinitatem ipsius homines agnoscant.agnoscant] agnoscerent P2

Nota quod per naviculam istam intelligitur humanitas Christi. ³⁶¹³ In humanitate enim notantur tria :

• Infirmitas, quia secundum eam diminuitur. Ps. (VIII. 6), Minuisti eum paulominus (ab angelis), etc.
• Peccati immunitas. Ysa. XIX. (1), Ascendet Dominus super nubem levem.
• Velocitas, quia in ipsa fuit tamquam cursor levis. Exo. III. ³⁶¹⁴ Psal. (XVIII. 6), Exultavit ut gygas, etc. Hanc navem ascendit, quando carnem assumpsit.

1. Item navicula dicitur crux Christi multis rationibus quas quere supra ante LXXa. Ista navicula mediante venit Christus in civitatem suam,in civitatem suam rep. P2 id est in celestem Ierusalem.

• Hanc ascendit quando passionem in eadem sustinuit. Can(t). VII. ³⁶¹⁶ (8), Ascendam in palmam, etc.
• Transfretavit quando per resurrectionem ad immortalitatem pervenit. Ro. VI. (9), Christus resurgens, etc.
• In civitatem suam venit, scilicet celestem Ierusalem, quando celos ascendit. Psal. (XLVI. 6), Ascendit Deus, etc.

1. Velvel om. P2 per naviculam beata Virgo intelligitur cuius humilitas in diminutione notatur.notatur] vocatur P2 Ipsa enim est luminare quod minuitur in consummatione, Eccli. XLIII. (7). Consummata enim et perfecta, per gratiam in conceptione filii diminuit se per humilitatem dicens: Luc. I. (38), Ecce ancilla, etc.

Hanc naviculam ascendit Dominus quando de ea concipi voluit. Prov. Ultimo. (XXXI. 14), Facta est quasi (navis) institoris, delonge portans panem suum. Institor iste Christus est de quo cantat Ecclesia (Glossa): ³⁶¹⁹ «O admirabile commertium, etc.» Ipse enim mirabilis mercator fuit qui preciosas merces, id est ineffabilem deitatem, caritatem et huiusmodi ³⁶²⁰ in hac navicula, id est in beata Virgine, nobis attulit merces preciosa ut ³⁶²¹ paupertatem, carnis afflictionem a nobis assumpsit. Unde super illud verbum : In te, Domine, speravi, (Ps. XXX. 2 et LXX. 1) dicit Glossa: ³⁶²² « Venit celestis negociator accipere contumelias et dare honores, haurire dolorem, dare salutem, subire morte(m), dare vitam. » Facta est ergo beata Virgo quasi navis institoris, id est Christi, de longe portans panem suum, quia longe ante predictum fuerat ipsam portare Christum, qui est panis vite et refectio nostra. ³⁶²³

Transfretavit quando sicut dicitur ³⁶²⁴ Mt. IIII. (23), Circuibat totam Galileam, etc.

1. Item per naviculam intelligitur penitentia multis rationibus, scilicet :

• Quia paucos solet recipere. Bernardus: ³⁶²⁵ « Quam pauci [74ra] sunt hodie, bone Iesu, qui post te velint ire, quamvis non sint aliqui qui non ad te pervenire, ³⁶²⁶ scientes enim quod delectationes sunt in dextra tua, ³⁶²⁷ consequi te volunt, set non sequi, ditari, set non imitari. ³⁶²⁸  »
• Quia gentes ³⁶²⁹ facit relinquere. Mt. XIX. (27), Ecce nos relinquimus omnia. Mt. IIII. ³⁶³⁰ (22), de Iacobo et Iohanne. Illi autem statim, etc.
• Quia fetorem maris, id est mundi, facit sentire. ³⁶³¹ Phil. III. (8), Omnia reputavi, etc. Augustinus: ³⁶³² « O munde immunde, etc. » ³⁶³³
• Quia existens in ea dissimulat ³⁶³⁴ pervenire ad portum. Phil. I. (23), Cupio dissolvi, etc. ³⁶³⁵ Ro. VII. (24), Infelix ego homo, etc!
• Quia ad portum cito facit pervenire. Luc. XXIII. (43), Hodie mecum eris, etc. II. Pe. III. (8), Unus dies apud Dominum, etc.
• Quia existens in ea semper solet timere. Iob. XXXI. (23), Semper quasi tumentens super me fluctus timui Deum, etc.

1. (Et notandum est quod: )Deum, etc.] Et notandum est quod add. P2

• Arbor huius navis est spes de eternis. Prov. X. ³⁶³⁷ (28), Expectatio iustorum letitia, spes autem impiorum (peribit), etc.
• Velum latitudo caritatis que se extendit ad amicos et inimicos. ³⁶³⁸ Mt. V. (44), Diligite inimicos vestros, etc.
• Anchora timor Dei. Eccli. XXVII. (4), Si non in timore Deum instanter tenueris, cito subvertetur domus tua. ³⁶³⁹
• Gubernaculum memoria mortis. Eccli. VII. (40), In omnibus operibus tuis memorare novissima tua. Si ascenderimus per naviculam istam, scilicet penitentiam, ³⁶⁴⁰ perveniemus per mare huius mundi navigando in civitatem nostram, scilicet celestem Ierusalem.

1. Set nota quod mare istud transeunt :

• Quidam natando ut coniugati qui significantur per Iob.
• Quidam navigando ut prelati qui significatur per Noe.
• Quidam volando ut contemplativi qui significantur per Danielem.

1. Set sciendum est quod qui habet manum aridam, natare nequit, nec navigare.nec navigare] nec etiam navigare P2 Manum habet aridam qui eam pauperibus non extendit. Tunc etiam per orationem minime volare potest, quoniam sicut dicit GlossaCf. Gl. marg. V. 41E super illum locum, Mt. XII. (13), Extende manum tuam : « Frustra manum ad Deum expanditmanum ad Deum expandit] ad Deum manum expandit P2 pro peccatis rogaturus, qui hanc ad pauperem rogantemad pauperem rogantem] ad pauperes rogantes P2 beneficium largitatis non extendit. » Ne ergo in mediis fluctibus submergaris, iuxta consilium Domini extende manum tuam et hoc tripliciter :

• Pauperibus subveniendo, et sic natabit. Eccli. VII. (36), Pauperi porrige manum tuam. Iob. XXXI. ³⁶⁴⁵ (17), Si comedi bucellam, etc.
• Viriliter operando et sic navigabit. Eccles. IX. ³⁶⁴⁶ (10), Quodcumque potest manus tua, etc. Ps. (XXVI. 14), Viriliter age, etc. Prov. (XVIII. 9), Qui mollis, etc.
• Deum deprecando et sic volabit. Tren. III. (41), Levamus [74rb] corda nostra, etc. Gregorius: ³⁶⁴⁷ «Cor cum manibus ad Deum levat, ³⁶⁴⁸ qui orationem suam roborat.» Eccles. VIII. (3), Homo festinans recedit a facie eius, ³⁶⁴⁹ id est ab oratione.