Sermo 104.

Paris, Mazarine 1026, fol. 74rb-74va

Item de eodem

1. Offerebantofferebant Pm, (vulg) afferebant P2 ei paraliticum, etc, (Mt. IX. 2). Paraliticus dicitur quilibet peccator qui in prima parte sui,qui in prima parte sui] qui ita in parte sui P2 id est in anima, lesus est per peccata, qui sensu et motu privatus est, et diminutus est similiter.qui sensu et motu…. est similiter] quod sensu et motu privatus et diminutus est P2 Quid enim privatur vel diminuiturquid… diminutur] quidam privatus et diminutus est P2 cum incisione membrorum, id est ablatione bonorum, tamquamtamquam] sicut P2 paraliticus, et non sentit. Prov. XXIII. (35), Verberaverunt me, et non dolui, etc. Gregorius :Gregorius, Moralia (75, 569B), («Non est enim pondus verae virtutis, insensibilitas cordis: quia et valde insana per stuporem membra sunt, quae et incisa dolore nequaquam possunt.») « Valde insana per stuporem membra que incisa nequaquam dolere possunt. »

Set nota quod paralisis habet fieri quandoque: ³⁶⁵⁶

• Ex frigiditate constringente per avaritiam. Iere. ³⁶⁵⁷ VI. (7), Sicut frigidam facit cisterna, etc. Mt. XXXIIII. (12), Habundavit iniquitas, etc.
• Ex humiditate opilante ³⁶⁵⁸ per luxuriam vel gulam. Hec enim duo sepissime copulantur. (Auctor incertus): ³⁶⁵⁹ «Venter et genitalia vicina sunt, etc.»  

[marg] Dum unum in mente, etc. Iac. ³⁶⁶⁰ V. (5), Epulati estis super terram et in luxuriis, etc. ³⁶⁶¹  

• Ex nervorum incisione per superbiam. Nervi enim sunt fortes et sensibiles ³⁶⁶² et significa(n)t rationabilem, irascibilem, concupiscibilem, que inciduntur per superbiam, cum rationalis neget ³⁶⁶³ inter bonum et malum discernere, concupiscibilis contempnit affectiones suas in Deum dirigere, irascibilis vicium pretermittit expugnare. ³⁶⁶⁴ Hec incisio fit ne spiritus ad insipientiam dirigatur, ³⁶⁶⁵ quoniam sicut ³⁶⁶⁶ dicitur Sap. I. (4), In malivola animam non introibit (sapientia), etc. Absente autem Spiritu sancto, anima tamquam paralitica remanet insipida et inutilis. ³⁶⁶⁷

1. Set nota quod sicut dicitur Mc. II. (3), iste paraliticus a quatuor portabatur. Quatuor enim sunt que offerunt paraliticum, id est peccatorem, Domino, scilicet :

• Infirmitas gravis. Ps. (LXXXII. 17), Impie facies eorum ignominia, etc. Eccli. ³⁶⁶⁸ (XXXI. 2), Infirmitas gravis sobrium reddit animam. Ps. (XV. 4), Multiplicate sunt infirmitates (eorum), etc. ³⁶⁶⁹
• Memoria mortis. Eccli. VII. (40), In omnibus operibus tuis, etc. Legitur II. Reg. IX. ³⁶⁷⁰ (6), quod Siba qui interpretatur venit, ³⁶⁷¹ id est memoria mortis, adduxit Miphiboseth ad David, id est peccatorem infirmum et confusum ad Christum.
• Immissio tribulationis. Ysa. XXVI. ³⁶⁷² (16), Domine, in angustia requisierunt te, etc. (Auctor incertus): ³⁶⁷³ « Tribulationes que nos hic premunt ad Deum ire ³⁶⁷⁴ compellunt. »
• Subtractio rei temporalis. Luc. XV. (18), de filio prodigo qui postquam cepit egere dixit : Surgam et ibo ad patrem meum, etc. Legitur II. Reg. XIIII. (30), quod Ioab venit ab Absalonem postquam fecit segetes suas ³⁶⁷⁵ igne succendi, et non ante.

1. Sequitur.Iacentem in lecto. Lectus in quo iacet paraliticus, id est peccator, est torpor sive negligentia ipsius peccatoris. Prov. XXVI. (14), Sicut ostium vertitur in cardine, etc, ita piger in [74va] lecto suo. Hostium in cardinehostium in cardine om. P2 huc atque illuc vertitur, non tamen locum suum mittit,mittit] mutat P2 sic et peccator permanens in negligentia sua vertit se ad diversa vitia, non tamen ea deserit.

Sunt autem quatuor que detinent eum in lecto suo, scilicet carnis :

• Voluptas. ³⁶⁷⁸ Luc. XIIII. (20), Uxorem duxi, etc. Osee. V. (4), Non dabunt cogitationes suas ut revertantur ad Dominum, etc.
• Ambitio honorum. Mt. XXIII. (6), Amant primos discubitus in cenis et primas cathedras in synagogis, etc.
• «Habundantia temporalium que viscus est, ut dicit (Strabo), ³⁶⁷⁹ spiritualium pen(n)arum.» ³⁶⁸⁰ In Cant. ³⁶⁸¹ Deut. (XXXII. 15) dicitur : Incrassatus est dilectus, etc.
• Sanitas corporis. Eccles. ³⁶⁸² (VIII. 11), Quia non profertur cito contra malos sententia, etc.

1. Illi autem qui portabant paraliticum sicut dicitur Luc. V.Mt. IX. Pm, Mc. II. P2 (19), Cum turba non possent intrare per hostium, ascenderunt super tectum, et dimiserunt eum per tegulas. Turbe etiametiam om. P2 impedientes paraliticum, id est peccatorem, ne ad Deum veniat sunt hec:hec om. P2

• Pudor confitendi. Eccli. IIII. (24), Pro anima tua non confundaris dicere verum, etc. (Jonas Aurelianus): ³⁶⁸⁶ « Peccare non erubuisti, et confiteri erubescis? »
• Timor satisfaciendi. Set contra: Ro. VIII. (18), Non sunt condigne, etc. Mt. XI. (30), Iugum meum suave, etc.
• Delectatio peccati. Contra: Iob. XXIIII. (20), Dulcedo illius vermes, scilicet consciencie remordentis. Gregorius: ³⁶⁸⁷ « Luxuria presens non satiat, etc. » Quere supra. ³⁶⁸⁸
• Timor recidivandi. Prov. (XXVI. 13), Dicit piger : leo est in via, etc. Hoc contra Ysa. XL. (31), Qui sperant in Domino, mutabunt fortidudinem, scilicet malam in bonam.

1. Vel possunt esse illa quatuor supraposita, scilicet carnis voluptas, etc. Tegule ille per quas paraliticus debet intrare, id est peccata dimittere,tegule ille.. peccata dimittere] tegule per quas debet paraliticus sua peccata dimittere P2 sunt exempla sanctorum que per tegulas designantur :

• Quia sancti ³⁶⁹⁰ per proprie fragilitatis recordationem fiunt lutei. Gene. XVIII. (27), dixit Abra(h)am : Loquar ad Dominum meum, cum sim pulvis et cinis.
• Quia sancti ³⁶⁹¹ igne sancte caritatis solidati sunt et cocti. De isto igne: ³⁶⁹² Luc. XII. (49), Ignem veni mittere in terram, etc. Ro. VIII. (35), Quis nos separabit, etc.
• Quia sancti ³⁶⁹³ per eternorum contemplationem in altum sunt elevati. Phil. III. ³⁶⁹⁴ (20), Nostra conversatio in celis est. Iob. VII. (15), Suspendium elegit anima mea.
• Quia sancti per patientiam tribulationis ventis et aquis sunt expositi, etc. ³⁶⁹⁵ Act. V. (41), Ibant apostoli gaudentes, etc. Iac. I. ³⁶⁹⁶ (2), Omne gaudium existimate, etc.