1 - Prières d'exorcisme extraites d'un libellus liturgique (XIe-XIIe siècle), Rome, Bibliothèque Vaticane, Vat. lat. 7701.

(fol. 74r) Domine sancte pater omnipotens aeterne deus osanna in excelsis, pater domini nostri iesu christi, qui illum refugam tyrannum gehenne deputasti, qui unigenitum tuum in hunc mundum misisti ut illum rugientem leonem contereret, uelociter adtende et accelera ut eripias hominem tuis formatum manibus a ruina et demonio meridiano. Da domine terrorem tuum super bestiam qui exterminat uiniam tuam, da fidutiam seruis tuis contra nequissimum draconem fortiter stare, nec contempnat sperantes in te et dicat sicut in faraonem iam dixit : Deum non noui nec israel non dimitto. Urguat illum domine dextera tua potens discedere a famulis tuis ne diutius presumas captiuam tenere hominem, quem tu ad imaginem tuam facere dignatus es. (fol. 74v) Adiuro ergo te serpens antique, per iudicem uiuorum et mortuorum, per factorem mundi, per eum qui habet potestatem mittere te in gehennam, ut ab hoc famulum dei qui ad ecclesiae presepia concurrit, cum metu exercitu furoris tui festinus discedas. Adiuro te, non mea infirmitate sed in uirtute spiritus sancti, ut desinas ab his quod omnipotens deus ad imaginem suam fecit. Cede, cede non mihi sed misteriis Christi. Illius enim te perurgat potestas, qui te adfigens crucis sui te subiugavit potestas. Illius brachium contremisce qui deuictis gemitibus inferni, animas a lucem perduxit. Sit tibi terror corpus hominis, sit tibi formido imago dei, nec resistas nec moreris discendere ab homine, quoniam conplacuit christo ut in homine habitaret. Et ne me infirmissimum contemnandum putes, imperat tibi magistas christi, imperat tibi apostolorum fides, imperat tibi martirum sanguis, imperat tibi sacramentum crucis, imperat tibi misteriorum virtutis. Exi transgressor, exi seductor, plenus omni dolo et fallatia, ueritatis inimice, innocentium persecutur. Da locum, durissime, da loco impiissime, da locum christo in quo nihil inuenisti de operibus tuis, qui te uictum ligauit et uasa tua disrupit, qui te proiecit in tenebris exterioris. Sed qui nunc, turbulente recogitas ? Quid, temerariae, retractas ? transgressus es, reus filio eius iesu christo quem temptare ausus es et crucifigere presumpsisti, reus humani generis cui mors tuis persuasionis venit. Adiuro ergo te, draco nequiessime, in nomine agni qui ambulat super aspidem et basiliscum, qui conculcauit leonem et draconem, et discedas ab ecclesia dei. Contremisce et fuge, (fol. 75v) inuocato nomen domini illius quem inferni trement cui uirtutis celorum et potestatis et dominationis subiecte sunt, qui cherubin et syraphyn indefensis uocibus laudant. Imperat tibi uerbum caro factum, imperat tibi natus ex uirginem, imperat tibi iesus christus nazarenus qui te cum discipulis eius condempneres et heliseum prostratum exire iussit ab homine. Quo in presentum, cum te ab hominem separassit, nec porcorum gregem presumebas contingere. Recede ergo nunc adiuratus in nomine eius ab homine quem ipse plasmauit. Durum tibi est contra stimulum calcitare, quicquid tardius exis supplicium tuum crescit, quoniam non hominem contempnis sed illum qui dominatur uiuorum et mortuorum est, qui uenturus est iudicare seculum per ignem.

(fol. 76r) Coniuro te et obstetur te per nomen domini nostri iesu christi et imperium eius et uirtute sancti trinitatis et omnipotentia eius, ut exeas, satanas et omnis diabolica potestas, de homine isto. Absque lesionem anime et corporis suis, exeas omnino nec stare audeas, nec discurrere, nec latere, nec seruire in corpore eius abscedas, nullumque dolores in anima istius uel carne siue ossa eius derelinquas. Exi inmunde, quicumque es aut unus aut plures, qualecumque uobis nomen sit. Exite uelociter de capite illius et de capillis eius, de toto homine de ceribro trisido, de uertice, de fronte, (fol. 76v) de superciliis, de oculis, de temporibus, de auribus, de fistolis, de mucilagine, de maxillis, de lingua, de sublingua, de dentibus, de guttore, de gulis, de intergula, de uua, de palato, de are anile ei, de pectore, de cogitatione, de labiis, de faucibus, de gengiuis, de uertice, de collo, de gulis, de humeris, de scapulis, de ascellis, de interscapulis, de dorso, de vertice, de spinata et de medullis eius. Euola, procede constrictus per potentiam sancte trinitatis et inuocatione nominis dei omnipotentis. Effuge liquefactus de uentre, de uisceribus, de femoribus, de genuis, de subfraginibus uel suribus, de cruribus, de quatuor talonibus, de pedibus, deplantis, de calcaniis, de articulis, de interarticulis, de unguibus omnibus, de universis medullis, de uenis, de ossibus cunctis, de neruis, de corporis, (fol. 77r) de omni carne, de toto sanguine suo, de omni humore illius, de totis quinque sensibus eius, de genitalibus locis, de semine, de inguinibus, de pectine, de vessica, de foramine aluei, de urina, de sudore, de omni egestione ipsius. Expelleris in nomine iesu christi crucifixi qui resurrexit. Exi de felle, de evaxte (?), de intestinis, de stomacho, de ventriculo, de splene omnino procede numquam reversurus. Exide adipe, de reticulo, de renunculo, de corde, de subcorde, de pulmonibus, de omni corde , de renibus, de lumbis, de lateribus de costis, de hiliis, de culis, de uertebris, de naribus, de internaribus, de pulpis, de pectore, de omnibus fimbris vitalibus, de anima, de umbilico, de mamillas, de mula, de intestino grossiore, de pilis (fol. 77v), de toto corpore eius, de cunctis cibariseus et omnis pane suo, de toto potu, de omni uicto illius abscede. Nec propinquare nec malus eris nec fetito herrores nec ariditatis aut terrores aut insidias ullas ingerere presummas. Sed expulsus extra hominem istum. Per uirtutem et signum sancte crucis redemptoris nostri iesu christi, qui est arma christi per anorum.

Deus angelorum, deus archangelorum, deus prophetarum, deus apostulorum, deus martyrum, deus uirginum, deus pater domini nostri iesu christi, inuoco sanctum nomen tuum hac preclare maiestatem tuam ut mihi auxilium prestare digneris aduersus hunc nequissimum spirituum, ut ubicumque latet, audito nomini tuo, uelociter exiat et recedat. Ipse tibi imperat, diabule, qui ventus et mare vel tempestatibus (fol. 78r) imperauit. Ipse tibi imperat qui te de superna celorum in inferiora terre demergi precepit. Ipse tibi imperat qui te retrorsum redire precepit. Audi ergo et time satanas, uictus et prostratus, abscede in nomine domini nostri iesu christi. Tu ergo, nequissime satanas, inimicus fidei generis humani, mortis raptur, iustitiae declinator, malorum radix, fomes uitiorum, seductor hominum, perditor gentium, incitator inuidie, origo auaritie, causa discordie, excitator dolorum, demonum magister, quid stas et resistis cum scis eum tuas perdere uires ? Illum metuae qui in isahach ammolatus est, in ioseph uenundatus in agno occissus, in homine crucifixus, deinde triumphatur. Recede in nomine patris et (fol. 78v) filii et spiritus sancti, et da locum spiritui sancto per hoc signum crucis christi domini nostri qui cum patrem et spiritu sancto uiuit.

Deus, conditur et defensor generis humani, qui hominem ad imaginem et similitudinem tuam manibus tuis sanctis et propitiatio tuae diuinitatis ore formasti, respice super famulum tuum hunc, qui dolis inuidi serpentis adpetitur, quem uetus aduersarius et hostes antiquus ad terire formidis horrore circumuolat et sensum mentes humane stupore defugit, terrore conturbat et metu trepidi timores exagittat. Repelle domine uirtutem diaboli, fallacis insidias, procul impius tempatatur aufugiat sed in nomine tuo signatus hic famulus tuus et anima totus et corpore. Tu peccatoris huius in eterna custodias tu uiscera regas, tu (fol. 79r) corde confirmis ; inania aduersarie potestatis temptamenta euanescant. Da ad hanc inuocationem nominis tui gratiam, ut qui hucusque terrebat, territus habeat et uictus abscedat. Tibique possit hic seruulus tuus corde firma et mens sincere deuictum presere famulatum. Per.

Textes de référence

(fol. 74-75v) : Domine sancte Pater omnipotens aeterne Deus…

Sacr Gell 2405

(fol. 76-77v) : Coniuro te et obstetur te…

Sacr Gell 2413

(fol. 77v-79) : Deus angelorum, deus archangelorum, deus prophetarum…

Sacr Gell 2403