Université Lumière Lyon 2
École doctorale : Sciences de l’éducation, psychologie, info. com.
Équipe de recherche : Interaction, corpus, apprentissage, représentations
Enseignement – Apprentissage de l’expression écrite en FLE, environnement numérique de travail et internet :
le cas de l’Université Anadolu en Turquie.
Thèse de doctorat en Sciences de l’Éducation
sous la direction de Gülnihâl GÜLMEZ & Jean-Claude REGNIER
Présentée et soutenue publiquement le 10 novembre 2008
Composition du jury :
Jean-Claude REGNIER, Professeur des universités, Université Lyon 2
Gülnihâl GÜLMEZ, Professeur d’université, Université Anadolu
Ayşe KIRAN, Professeur d’université, Université de Hacettepe
Alex Sandro GOMES, Professeur d’université, Université Fédérale de Pernanbuco Recife
Stéphane SIMONIAN, Maître de Conférence, Université Lyon 2
Mehmet BAŞTÜRK, Professeur d’université, Université d’Erzincan
Oktay Cem ADIGÜZEL, Maitre de conférence, Université Anadolu
Contrat de diffusion
Ce document est diffusé sous le contrat Creative Commons «
Paternité – pas d’utilisation commerciale - pas de modification
» : vous êtes libre de le reproduire, de le distribuer et de le communiquer au public à condition d’en mentionner le nom de l’auteur et de ne pas le modifier, le transformer, l’adapter ni l’utiliser à des fins commerciales.
Özet
Yabancı dil öğrencisinin yazılı anlatımda karşılaştığı sorunlar bizi farklı bir öğretim yöntemi uygulamasına yönlendirdi. Bir yandan öğrenci merkezli yazma eğitiminin gereklerini yerine getiren, diğer yandan öğrenciyi güdüleme özelliği taşıyan yeni araçları kullanan ve öğretmenin varlığını koruyan bir öğretim modeli uyguladık. Bu doğrultuda, sanal çalışma ortamına dayalı, yani kullanıcılarına çalışmalarıyla ilgili sana araçları, içerikleri ve hizmetleri bir arada sunan, sanal sınıf sitesini kullandık.
Sanal sınıf sitemiz Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fransız Dili Eğitimi Anabilim Dalı birinci sınıf 2. dönem dersi olan Fransızca Yazma II dersi için hazırlandı. 30 kişiden oluşan örneklemin yarısı dersi geleneksel yöntemle (kontrol grubu), diğer yarısı sanal sınıf sitesiyle (deney grubu) işledi. Farklı veri toplama araçlarıyla sanal sınıf sitensin Fransızca yazılı anlatım dersine nicel açıdan (yazma alıştırmalarından elde edilen puanlar), motivasyon açısından ve de bu derste yaşanan sorunlara çözüm getirme açısından etkilerini araştırdık:
- Öntest (T1) ve sontest (T2) aracığıyla elde edilen sonuçları karşılaştırma yapmak amacıyla kullandık. T1 sanal sınıf sitesi uygulamasından önce, T2 uygulamadan sonra bütün örnekleme verildi. Sonuçlar deney grubunun puanlarının biraz daha yüksek olduğunu gösterdi. Ancak, iki grup arasındaki fark çok önemli olmadığından, sanal sınıf sitesinin nicel açıdan beklenen etkiyi yaratmadığı sonucuna vardık.
- Deney grubuna uygulanan motivasyon anketi söz konusu bireylerin bu tür bir eğitim/öğretim modelinden memnun kaldıklarını gösterdi. Sonuçlar öğrenim memnuniyeti ile rahatlatıcı ve motive edici bir öğrenim ortamın var olduğu yönündeydi. Dolayısıyla, sanal sınıf sitesinin motivasyon açısından etki yarattığı sonucuna vardık.
- Yine deney grubuna uygulanan görüşme tekniği, sanal sınıf sitesinin lehine söylemler ortaya çıkardı. Öğrenciler büyük bir kısmı, sanal sınıf sitesi yazılı anlatım dersinde yaşadıkları sorunlara çözüm getirerek yardımcı olduğu yönünde hemfikirdiler. Ayrıca, görüşmeden çıkan diğer sonuçlar öğrencilerin motivasyon anketinde belirtiklerini destekleyecek nitelikteydi. Bu doğrultuda, sanal sınıf sitesinin derste yaşanan sorunlara çözüm getirme açısından etki yarattığı sonucuna vardık.
Sonuç olarak, sanal sınıf sitesi nicel açıdan çok etki göstermemiş olsa da, öğrencilere yararlı olduğunu ve rahat bir çalışma ortamı sunduğunu düşünüyoruz.
Resumé
Les difficultés ressenties par l’apprenant de langue étrangère en production écrite nous ont conduite à la mise en pratique d’un différent modèle d’enseignement qui consistait à mettre en œuvre une démarche pouvant assembler d’un côté les besoins d’une pédagogie de l’écriture avec centrage sur l’apprenant, d’un autre côté l’usage de nouveaux outils procurant motivation à l’apprenant et maintenant la présence de l’enseignant. Dans cette optique, nous avons eu recours à un site de classe qui est une plateforme construite sur le modèle de l’Environnement Numérique de Travail (ENT) : c’est-à-dire qu’il permet à ses utilisateurs un point d’accès unifié à l’ensemble des outils, contenus et services numériques concernant leurs activités.
Notre site de classe a été construit pour le cours d’expression écrite français langue étrangère (Ecrire en Français II) de première année de licence durant le second semestre dans le Département de FLE de la Faculté de Pédagogie de l’Université Anadolu en Turquie. Cette recherche s’appuie sur un échantillon de 30 individus dont une moitié a suivi le cours de façon traditionnelle (groupe témoin) et l’autre moitié avec un site de classe (groupe expérimental). A l’aide de différents outils de construction de données, nous avons cherché à connaître les effets que pouvait avoir le site de classe sur le développement des compétences en expression écrite FLE en termes quantitatif (les scores obtenus aux activités rédactionnelles), en termes de motivation ainsi qu’en termes de remédiation aux difficultés ressenties dans cette discipline :
- Nous avons fait usage d’un test préliminaire (T1) et d’un test final (T2) dans l’objectif d’une comparaison entre les scores obtenus par leur intermédiaire. Le T1 a été administré avant l’intervention et le T2 après l’intervention à tout l’échantillon. Nous avons vu que les résultats du groupe expérimental étaient un peu plus élevés et même si la différence n’était pas très importante entre les deux groupes, nous pouvons pressentir que l’ENT conduit à quelques transformations
- L’analyse du questionnaire de motivation administré au groupe expérimental nous a montré que les individus constituant ce groupe avaient manifesté un degré de motivation satisfaisant vis à vis de ce mode d’enseignement/apprentissage. La grande majorité des apprenants se sont estimés plutôt satisfait de leur apprentissage et ont ressenti un climat d’apprentissage agréable et stimulant. Ceci confirme notre hypothèse des effets de l’ENT sur la motivation des apprenants.
- L’analyse de l’entretien semi-dirigé administré au groupe expérimental a dévoilé des propos en faveur du site de classe. Selon les apprenants le site les a aidés à remédier aux difficultés ressenties. Par ailleurs, les propos ont aussi confirmé l’opinion sur la motivation et le climat d’apprentissage issue de l’analyse des données du questionnaire de motivation. Ceci confirme notre hypothèse des effets de l’ENT sur la motivation des apprenants sur l’efficience de la remédiation aux difficultés ressenties en expression écrite.
Même si en terme quantitatif le site n’a pas montré l’effet souhaité, nous pensons qu’il a quand même apporté beaucoup aux apprenants et leur a offert un environnement de travail agréable.
Abstract
The difficulties felt by learner of foreign language in written production led us to practice a different model of teaching. This model consisted in implementing a step being able to assemble on a side the needs for pedagogy of the writing with centering on learner, another side the use of the new tools getting motivation with learning and maintaining the presence of the teacher. Accordingly, we had recourse to a virtual class which is a platform built on the model of the Numerical Environment of Work. Thus, it allows its users an access point unified to the whole of the tools, numerical contents and services concerning their activities.
Our site of class was been built for the course of written expression in French foreign language (Writing in French II: Class first) assumed the second semester in the Department of French Foreign Language of the Faculty of Pedagogy (Anadolu University in Turkey). This research leans on a sample of 30 individuals: a half followed the course in a traditional way (reference group) and other half with site of class (experimental group). Using various tools for data acquisitions we sought to know the effects which the site of class could have on a course of written expression French Foreign Language in terms quantitative (scores obtained with the editorial activities), in terms of motivation like in terms of remediation to the difficulties felt in this discipline:
- We used a preliminary test (T1) and a final test (T2) in the objective of a comparison between the scores obtained by their intermediary. The T1 was been managed before the intervention and T2 after the intervention with the entire sample. We saw that the results of the experimental group were a little higher and even if the difference were not important between the two groups, we think of that Numerical Environment of Work provoked some positive transformations.
- The analysis of the questionnaire of motivation managed to the experimental group showed us that the individuals setting up this group was been motivated by this mode of teaching. The great majority of learning agreed on a satisfaction of training and a climate of training pleasant and stimulating. This confirms our hypothesis of the effects of the Numerical Environment of Work on the motivation of learning.
- The analysis of the semi-directed maintenance managed with the experimental group revealed remarks in favor of the virtual class. According to learners, the virtual class helped to cure the felt difficulties. In addition, the remarks also confirmed the opinion on the motivation and the climate of training resulting from the analysis of the data of the questionnaire of motivation. This confirms our hypothesis of the effects of the Numerical Environment of Work on the efficiency of the remediation.
Even if in quantitative term, the virtual class did not show the desired effect, we think that it nevertheless brought to learning and their offered a pleasant environment of work.